Zonder toeslagenaffaire waren sommige kinderen nooit uit huis geplaatst, blijkt uit onderzoek
Kinderen van ouders die verdacht werden van fraude met toeslagen zijn té makkelijk uit huis zijn geplaatst, blijkt uit onderzoek. Om dit in de toekomst te voorkomen moet Jeugdzorg in Nederland beter worden. Dit is een belangrijke les uit de toeslagenaffaire, concludeert een commissie.
Dat heeft de commissie Toeslagen en Uithuisplaatsingen woensdagavond aan slachtoffers van de toeslagenaffaire laten weten. Zij werden online op de hoogte gebracht van onderzoek naar het verband tussen de toeslagenaffaire en de uithuisplaatsing van jongeren en kinderen. Donderdag maakt de commissie, die onder leiding staat van Mariëtte Hamer, de resultaten helemaal openbaar.
Gezinnen kapot gemaakt
In haar rapport ‘Erfenis van onrecht’ komt de commissie Hamer tot drie hoofdconclusies. De eerste is dat de toeslagenaffaire gezinnen kapot heeft gemaakt. Gezinnen die eerder geen problemen hadden, raakten ontwricht toen ze als fraudeur werden bestempeld en duizenden euro’s moesten gaan terugbetalen.
Voor gezinnen die wel al problemen hadden, was het volgens Hamer ‘de nekslag’. De commissie stelt vast dat een aantal uithuisplaatsingen zonder de toeslagenaffaire niet had plaatsgevonden. „Er is echt een relatie”, zei Hamer. Aantallen noemde ze woensdagavond niet.
Falende Jeugdzorg
Dat het zover heeft kunnen komen, is ook te wijten aan Jeugdzorg. Als er betere hulpverlening was geweest, hadden volgens Hamer heel wat uithuisplaatsingen voorkomen kunnen worden. Hamer zei: „Er is te weinig gekeken naar wat er in gezinnen echt aan hand was. De hulpverlening is niet goed genoeg geweest.”
De derde conclusie is dat kinderen die uit huis zijn geplaatst daar tot op de dag van vandaag last van hebben. Die onderkenning leidde in de chat tijdens de online presentie tot emotionele reacties. Een slachtoffer moet vechten tegen de tranen. Een ander beschrijft de verwaarlozing en mishandeling ‘waar onze kinderen mee te maken kregen’.
Erkenning
De commissie Hamer somde woensdagavond de drie belangrijkste aanbevelingen op. De eerste is dat kinderen van ouders van de toeslagenaffaire als zelfstandig gedupeerden beschouwd moeten worden en niet als de kinderen van. Die erkenning moet vervolgens leiden tot een ruimhartige steun aan hen om een toekomst te kunnen opbouwen. Nu hebben zij het nog veel te moeilijk en lopen ze bij gemeenten tegen muren op.
In de tweede plaats is er werk aan de winkel voor de Jeugdzorg. Die moet aanzienlijk beter gaan functioneren. Het aantal uithuisplaatsingen moet in de toekomst minder. „Het moet echt veel minder worden”, zegt Hamer. „Jeugdzorg kijkt veel te weinig wat aan de hand is in gezin.”
Vertrouwen in burgers
De derde aanbeveling is de oproep aan politiek en instanties als jeugdzorg en kinderrechters om het rapport samen met ouders en kinderen op te pakken. Volgens Hamer betekent dat een cultuurverandering. Want zij opereren teveel op basis van wantrouwen tegenover burgers. Kinderen en ouders verdienen meer vertrouwen.
Hamer zei dat het rapport veel nog veel uitgebreider is in conclusies en aanbevelingen. Donderdag reikt zij de eerste exemplaren ervan uit aan kinderen en ouders die slachtoffer zijn van het toeslagenschandaal. Daarna krijgen drie betrokken staatssecretarissen er één en zij zullen iets moeten zeggen.
In mineur
Hamer ging kort in op het nieuws van woensdag dat veel slachtoffers van de toeslagenaffaire in mineur bracht. Het nieuws was dat de Belastingdienst en politiek al sinds oktober gegevens hebben van mensen die zich mogelijk ten onrechte hadden opgegeven als gedupeerde van de toeslagenaffaire. Hamer hintte erop dat met het lekken van dit nieuws bewust was gewacht op het moment dat de commissie met het rapport zou komen. „Het maakt mij alleen maar strijdbaar”, zei ze.
Donderdagmiddag spreekt de Tweede Kamer over de Hersteloperatie kinderopvangtoeslag. Ouders gaven woensdagavond in de chat aan dat ze bang zijn dat er met het rapport weinig gebeurt. Hamer zei: „Dat is ook voor ons een heel grote zorg, maar we zullen het morgen zo stevig mogelijk neerzetten en zullen politiek volgen dat ze onze aanbevelingen wel gaan doen.”
De toeslagenaffaire is het schandaal waarbij onterechte beschuldigingen van fraude met kinderopvangtoeslag duizenden ouders zwaar getroffen hebben. Dat leidde tot financiële problemen, emotioneel leed en in sommige gevallen ook tot uithuisplaatsing van kinderen.