Nieuws
Nijverdals toeslagengezin sleept Staat wederom voor de rechter: “Het schiet niet op”
© Oost
Welke schade heeft het toeslagenschandaal bij een Nijverdals gezin aangericht? Dat is de grote vraag in de rechtbank in Almelo. Renate Wolbers en Jeroen Wolterink sleepten de Staat der Nederlanden vandaag opnieuw voor de rechter. Nu om een schadeonderzoek af te dwingen. “Wij willen dat er stappen worden gezet.”
Vorig jaar april oordeelde de rechtbank dat de Staat aansprakelijk is voor de geleden schade door het toeslagenschandaal. De zaak – aangespannen door Renate en Jeroen – leek een doorbraak in de afwikkeling van het schandaal. Ruim anderhalf jaar later blijkt de afhandeling nog steeds muurvast te zitten.
In de rede vallen
“Er wordt een beeld geschetst dat de Staat de gedupeerden dwarsboomt en nergens aan meewerkt. Dat is werkelijk niet zo”, stelt advocaat Jeroen Langbroek namens de Staat der Nederlanden. Hij reageert op de bewering van Cyril Spiertz, een van de advocaten van Renate en Jeroen. Spiertz ziet het feit dat er geen enkele vooruitgang in de afhandeling zit, als bewijs dat er wel degelijk sprake is van dwarsbomen van het proces.
De sfeer in de rechtbank is vijandig. Dat beide partijen lijnrecht tegenover elkaar staan is merkbaar. Advocaat Langbroek heeft het woord, maar verkondigt volgens Spiertz onzin die hem daarom onderbreekt. Daar is de advocaat van de Staat op zijn beurt duidelijk niet van gediend. “Stil nou eens even”, schiet hij uit zijn slof.
Wat is het toeslagenschandaal?
De Belastingdienst heeft jarenlang – van 2004 tot 2019 – tienduizenden Nederlandse gezinnen met kinderopvangtoeslag ten onrechte aangemerkt als fraudeurs. Al in 2012 klonken de eerste signalen dat er in de fraudebestrijding iets misging, maar het duurde tot 2017 voordat het op de politieke agenda stond. Na jarenlang politiek en ambtelijk gekonkel trad in 2021 het voltallige kabinet Rutte III af om de affaire.
Ergens tussen de 30.000 en 70.000 gezinnen zijn gedupeerd door dit Toeslagenschandaal. De Belastingdienst vorderde soms tonnen aan zogenaamd onterecht ontvangen kinderopvangtoeslag en boetes terug. De gevolgen waren dramatisch. Mensen raakten huizen en bedrijven kwijt, meer dan 1.100 kinderen werden uit huis geplaatst en burgers die geen uitweg meer zagen raakten in psychische nood en maakten soms een eind aan hun leven.
Waarom de Belastingdienst mensen als fraudeur bestempelde en een terugvordering startte, is tot op de dag van vandaag niet precies duidelijk. Bij monde van de staatssecretaris is toegegeven dat er ‘breed’ sprake was van ‘ethisch profileren’, maar hoe breed dat was (of is) en waar ‘m dat in zat, is nog altijd in nevelen gehuld.
Vijf miljoen euro
Jeroen en Renate hebben samen met hun advocaten Cyril Spiertz en Milan Jans een schadestelling opgesteld. Dat is een totaalbedrag van geleden schade door het toeslagenschandaal. Met een prijskaartje van vijf miljoen euro, die de overheid niet zomaar wil toekennen. “Daar hebben we een goede onderbouwing bij nodig”, legt Langbroek uit.
Dat schiet aan Nijverdalse zijde zichtbaar in het verkeerde keelgat. Jeroen en Renate veren op bij de woorden. In oktober 2023 namen zij bij een afspraak met de schaderegelaar van de Staat namelijk 21 ordners vol documenten mee. “Die had hij niet nodig, daar kon hij toch niets mee”, stelt Renate. Dus gingen de mappen weer mee naar huis.
Stekker eruit
Als er maanden verstrijken en de schaderegelaar alsnog om die papieren vraagt, is de maat voor de Nijverdallers vol. Volgens de Staat stoppen de gedupeerden het traject, volgens de gedupeerden kapt de schaderegelaar alles af. Wie de stekker er ook heeft uitgetrokken: de afhandeling is nog niets verder gekomen en ligt weer volledig stil.
“Wij willen dat er stappen worden gezet”, zegt Spiertz stellig in de rechtszaal. Hij doelt daarmee op de trage processen waardoor anderhalf jaar na de gerechtelijke uitspraak er nog steeds geen afhandeling is.
Omdat afhandeling toeslagenschandaal muurvast zit, stapt Nijverdals gezin opnieuw naar de rechter
Eerste compensatie
Terug naar die eis van vijf miljoen. Die is de Staat veel te gortig. Volgens de slachtoffers is dat bedrag heel reëel, omdat hun leven vanaf 2005 in een hel veranderde. Door de terugvordering van 92.000 euro aan kinderopvangtoeslagen, volgt er een financieel drama met schulden als gevolg en het stel is genoodzaakt hun huis te verkopen. Hun twee oudste dochters worden zelfs uithuisgeplaatst.
Er is een eerste compensatie, nog voordat de juridische weg is gekozen. “Dat geld is allemaal naar de schuldeisers gegaan”, maakt Renate duidelijk. “Die 92.000 euro onterecht teruggevorderde toeslagen hebben we nog niet eens teruggekregen. Hoezo compensatie?”
Stress
Een verzekeringsarts heeft namens de Staat al naar de doktersjournaals van de familieleden gekeken. In slechts een dag – vanwege de rechtszaak die enkele dagen later dient – zet hij conclusies op papier. Er zou slechts een minimaal verband zijn tussen het toeslagenschandaal en de gezondheidsklachten.
Daarom eisen Renate en Jeroen een deskundigenonderzoek om de schade door deskundigen in kaart te laten brengen. Daarin moeten ook de gezondheids- en emotionele schade worden meegenomen. Want met name Renate kampt met fysiek ongemak. “Sinds 2009 heb ik last van bloedneuzen, duizelingen en oorsuizen. Ook heb ik een veel te hoge bloeddruk, dat is allemaal te wijten aan de stress waaronder wij leven.”
Wanhoop
Twee van de vijf kinderen wonen de zaak bij. Dochter Aurora en zoon Orlando vechten tegen de tranen als hun moeder de rechter vertelt wat de impact van het toeslagenschandaal is en dat zij zelfs een suïcidepoging heeft gedaan. Een wanhoopspoging in de hoop dat Jeroen en de kinderen schuldenvrij verder konden.
De Staat blijft stellig en zegt dat er niet een specifiek aanwijsbaar moment is waardoor er gezondheidsklachten zouden kunnen ontstaan. Volgens Spiertz moet er naar het totaalbeeld worden gekeken. “Heel die periode heeft impact op hun leven en gezondheid. De constante stress veroorzaakt dat allemaal.”
Acceptatie
Dat moet volgens Spiertz in de schadeafhandeling worden meegenomen. En wat nou als uit dat brede onderzoek blijkt dat vijf miljoen euro inderdaad veel te gortig is? “Dan is dat zo, maar dan is het in ieder geval goed onderzocht.”
De uitspraak volgt over vier weken.