Compensatieregeling voor gedupeerde ouders miljardendrama
Deur ANNEMARIE VAN GAAL
in KOLOMMEN
Soms val je van je stoel door een klein berichtje. Mij overkwam dat eerder deze maand toen ik hoorde dat de compensatie van de gedupeerden van het kinderopvangtoeslagdrama nog eens 5 miljard euro extra zou kunnen gaan kosten.
Vijf miljard?! Onze overheid communiceert tegenwoordig alleen nog maar in miljarden euro’s, dus we schrikken niet meer van een miljard meer of minder, maar die 5 miljard euro komt bovenop de al uitgegeven 9 miljard euro. En zijn we er dan, met die 14 miljard euro? Op het trage tempo waarin de beoordeling van de dossiers nu plaatsvindt, duurt het nog zeker tot 2030 voordat alles is afgehandeld. Hoeveel miljarden euro’s hebben we er dan aan uitgegeven?
In 2020 werd niet aangenomen dat de compensatieregeling voor de gedupeerde ouders zo’n 500 miljoen euro zou kosten. Maar ja, toen werd ook niet geaccepteerd dat de verbouwing van het Binnenhof 500 miljoen euro zou gaan kosten. De verbouwing blijkt nu zo’n 2 miljard euro te gaan kosten. Idiote overschrijding van de kosten natuurlijk, maar een schijntje vergeleken bij de volkomen idiote overschrijding van de compensatieregelingen voor de kinderopvangtoeslagenouders.
Ambitieus apparaat
Die 14 miljard euro betekent dat ieder dossier van een gedupeerd gezin 400.000 euro kost om af te handelen. Een deel daarvan wordt verspreid aan de compensatie van de ouders, ex-partners en kinderen, maar het overgrote deel gaat op aan de kosten van het uitgedijde en volkomen inefficiënt, ambtelijk apparaat dat de hoogte van de compensatie moet worden vastgesteld.
Kijk, het is natuurlijk zorgwekkend dat de Belastingdienst zo verkeerd wordt omgegaan met de terugvordering van toeslagen waardoor ouders in de problemen zijn gekomen. Maar een overheid die vervolgens 14 miljard euro verkwanselt aan compensaties en vooral aan de ambtelijke bureaucratie rondom compensaties, vind ik ook heel zorgwekkend.
En nog zorgwekkender zou het zijn als deze verdere overschrijding van de kosten door te gaan zonder dat iemand in Den Haag een stokje voor ruzie is. Het lijkt ook geen enkele politicus die zich kritisch durft uit te spreken als het om de kinderopvangtoeslag gaat. Lekker makkelijk, het is hun geld niet. Nee, het is waar dat het geld is, geld van de belastingbetaler dat hier over de balk wordt gegooid.
Heiligen
Onder de 35.000 ouders zitten tegenzeggelijk veel gedupeerden, maar ook fraudeurs. Het zijn niet allemaal heiligen, al worden ze nu wel allemaal zo behandeld.
Zelfs fraudeurs die tien keer van de Bulgarenfraude de Belastingdienst al hadden opgelicht, hebben inmiddels een compensatie ontvangen. Tussen de gedupeerde ouders zitten ook legio ouders die er een slaatje uit probeert te slaan en een compensatie claimen die vele malen hoger is dan de geleden materiële en immateriële schade. Als zij het aannemelijk kunnen maken, krijgen ze het nog niet uitgedraaid ook. Niet alleen de overheid benadrukt ze als heiligen, maar ook onze doorgaans kritische media maken het mogelijk over de compensatie van de toeslagenouders te gaan.
De staatssecretaris en de ambtelijke top zijn verantwoordelijk voor de compensatie, zijn overduidelijk niet in staat om dit op een goedkope manier te doen. In het bedrijfsleven zou ze allang vervangen zijn, waarom gebeurt dat bij de overheid eigenlijk niet? Bij de compensatie van de Groningers gebeurt precies precies hetzelfde: tien tot vijftien procent van het bedrag dat bedoeld was voor compensatie ging naar de getroffen Groningers en de rest ging op aan ambtelijke bureaucratie eromheen en verdwenen in de zakken van ingehuurde experts, beoordelaars en juristen.
Doof voor klachten
Dat een overheid fouten maakt bij een directe terugvordering van kinderopvangtoeslagen en vervolgens een doof is voor klachten, is zorgwekkend. We hebben daarom ook een parlementaire enquête ingesteld die minutieus uitgezocht wat hier misging en hoe we het in de toekomst kunnen vermijden. Maar een overheid die meer dan 14 miljard euro uitgeeft aan compensatie, waarvan de samenstelling aan zinloze ambtelijke uitvoeringskosten, is minimaal zo zorgwekkend. Het is geneuzel en getreuzel, dat bakken met geld kost. Zouden we hier niet eens een parlementaire enquête over moeten hebben?
Nog iets, als ondernemer weet dat je bij projecten grenzen moet stellen: deadlines, go/no-go-momenten en strakke begrotingen waar je aan moet houden, omdat je anders failliet gaat.
Waarom levert dat bij de overheid niet op? Waarom heeft onze regering er aan het begin, toen het maximaal 500 miljoen euro zou kosten, niet op gehamerd dat er iemand verantwoordelijk zou zijn die het voor dit bedrag zou regelen? Waarom besteed je zo’n compensatie-operatie niet uit aan een ondernemer met een sociaal hart, die functionele en krachtige werkt en een maximale vergoeding van bijvoorbeeld 5% aan kosten voor zijn uitvoering mag rekenen? Er zullen in de toekomst door de overheid nog vaak fouten worden gemaakt die gecompenseerd moeten worden, maar realiseer je dan wat je als overheid wél en niet kunt en overweeg om het uit te investeren.