Robodebt: Illegale jacht op sociale voorzieningen in Australië dreef mensen tot wanhoop
-
Gepubliceerd
Uit een baanbrekend onderzoek in Australië is gebleken dat een illegale jacht op sociale voorzieningen door de vorige regering slachtoffers het gevoel gaf criminelen te zijn en zelfmoorden veroorzaakte.
Plaatselijk bekend als “Robodebt”, was het een geautomatiseerd overheidsprogramma dat ten onrechte eiste dat uitkeringsgerechtigden hun uitkeringen terugbetaalden.
Mensen ontvingen brieven waarin ze zeiden dat ze duizenden dollars aan schulden schuldig waren, gebaseerd op een onjuist algoritme.
Meer dan een half miljoen Australiërs werden door het beleid getroffen.
Velen kwamen in slechtere financiële omstandigheden terecht: ze gingen leningen aan, verkochten hun auto of gebruikten hun spaargeld om een schuld af te betalen waarvan ze te horen kregen dat ze die binnen enkele weken moesten betalen. Anderen beschreven dat ze belasterd werden en zich schaamden nadat hen werd verteld dat ze geld schuldig waren.
Vrijdag bracht een onderzoek van de koninklijke commissie naar het schandaal haar eindrapport uit, waarin het plan werd omschreven als een “kostbare mislukking van het openbaar bestuur” met “uitgebreide, verwoestende en aanhoudende” nadelige gevolgen.
“Robodebt was een grof en wreed mechanisme, noch eerlijk, noch legaal, en het zorgde ervoor dat veel mensen zich criminelen voelden”, schreef commissaris Catherine Holmes in haar 990 pagina’s tellende rapport.
Een koninklijke commissie is de krachtigste vorm van openbaar onderzoek in Australië. Deze liep elf maanden en trok honderden publieke inzendingen.
Vrijdag veroordeelde premier Anthony Albanese het plan van de vorige regering als een “grof verraad” aan de burgers, dat de meest kwetsbaren had geschaad.
Uit het onderzoek bleek dat er ten minste drie zelfmoorden bekend waren als gevolg van het Robodebt-beleid, en het was “ervan overtuigd dat dit niet de enige tragedies van dit soort waren”.
Tot de sterfgevallen door zelfmoord behoorden twee jonge mannen, Rhys Cauzzo, 28, en Jarrad Madgwick, 22, wier moeders vorig jaar namens hen getuigenis aflegden voor de commissie. Kath Madgwick had eerder tegen de BBC gezegd dat ze de regering gedeeltelijk verantwoordelijk houdt voor de zelfmoord van Jarrad.
Andere slachtoffers vertelden het onderzoek hoe de stress van een schuldvraag hen angst en depressie had bezorgd en hen ertoe had gebracht zelfmoord te overwegen.
Eén vrouw zei dat ze zich maandenlang suïcidaal voelde terwijl de schuld boven haar hoofd hing, met als ‘laagste punt’ de dag waarop de incassobureau het geld van haar bankrekening afschreef.
“Ik voelde me die dag wanhopig; het was zo verontrustend dat ik de medische kosten van mijn dochter niet kon betalen en ik voelde me machteloos om mijn situatie te verbeteren”, vertelde ze aan het onderzoek.
Een ander slachtoffer, die eerder een psychische aandoening had gehad, zei dat hij, toen hij een schuldaangifte van $ A11.000 (£ 6.300, $ 8.100) ontving, in “volledige shock” verkeerde, omdat het “mij jaren en jaren en jaren zou terugbrengen”.
Hij legde uit dat “vanuit het perspectief van een gegeneraliseerde angststoornis dit gewoon… de grootste trigger is die je iemand kunt geven”.
Het eindrapport van het onderzoek van vrijdag bekritiseerde de conservatieve regering van voormalig premier Scott Morrison voor het lanceren van het plan waarbij “weinig tot geen rekening werd gehouden met de individuen en kwetsbare cohorten die erdoor zouden worden getroffen”.
Het rapport veroordeelde ook de heer Morrison – die minister van de sociale diensten was op het moment dat het beleid werd gelanceerd – voor het “misleiden” van het kabinet met het advies dat de overstap naar een geautomatiseerd systeem geen wetgevingspassage zou vereisen.
In een reactie zei Morrison vrijdag dat hij “elk van de bevindingen verwierp die kritisch zijn over mijn betrokkenheid bij het goedkeuren van het plan en die nadelig voor mij zijn”.
Hij beweerde dat hij “te goeder trouw en op basis van duidelijk en weloverwogen afdelingsadvies had gehandeld”.
Het rapport beschuldigde de regering er ook van door te gaan met het verdoezelen van het plan, zelfs toen de “oneerlijkheid, waarschijnlijke onwettigheid en wreedheid ervan in 2017 duidelijk werden”.
“Het had dan moeten worden verlaten of drastisch herzien, en een enorme hoeveelheid ontberingen en ellende… zou zijn afgewend”, aldus het rapport.
“In plaats daarvan was het pad dat werd gevolgd een verdubbeling, een aanval in de media op degenen die klaagden en het in stand houden van de leugen dat het systeem in feite helemaal niet was veranderd.”
Commissaris Holmes beschreef ook een politisering van het welzijnsbeleid die een stigma had verergerd dat vaak werd gevoeld door ontvangers van sociale voorzieningen.
De regering heeft ook ten onrechte incidenten van welzijnsfraude overdreven, die “minuscuul” waren of minder dan 0,1% van de gevallen, aldus het rapport.
In een verzegeld deel van het rapport adviseerde de commissaris ook om een aantal niet-geïdentificeerde personen die bij het beleid betrokken waren, door te verwijzen naar strafrechtelijke en civielrechtelijke vervolging.
De regering-Morrison maakte in 2019 abrupt een einde aan de Robodebt-regeling nadat slachtoffers de rechtsgrondslag hadden betwist bij de Federale Rechtbank van Australië, waar deze illegaal werd bevonden.
Als tegenprestatie werd de regering ook gedwongen om meer dan A$ 700 miljoen aan betalingen aan de slachtoffers terug te betalen. Het schikte ook een rechtszaak van miljoenen dollars die was aangespannen door slachtoffers die schadevergoeding vorderden.
Als u zich emotioneel bedroefd voelt en informatie wilt over organisaties in Groot-Brittannië die advies en ondersteuning bieden, ga dan naar bbc.co.uk/actionline .