Missie &
Visie
Als volksvertegenwoordiger controleer ik namens jou de regering en maak ik de wetten. Je hebt mijn inzet gezien om misstanden bloot te leggen zoals bij het kinderopvangtoeslagschandaal, maar ook in de EU, op Malta. Om de betonrot in onze rechtsstaat te herstellen doe ik concrete voorstellen ter verbetering. Graag ga ik daarover de discussie en het debat aan.
Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) meldde in oktober dat tussen 2015 en 2020 meer dan 1100 kinderen zijn weggehaald bij ouders die slachtoffer waren van de ontspoorde jacht op fraude met de kinderopvangtoeslag. Rutte noemde dat toen ‘zeer ernstig’ en beloofde er snel bij de Tweede Kamer op terug te komen.
‘Geen enkel kind herenigd’
“Wij vroegen hier Kamerbreed: kom met een onderzoek, help deze ouders. In de afgelopen drie maanden, geen onafhankelijk onderzoek en geen enkel kind is herenigd”, stelt Tweede Kamerlid Pieter Omtzigt. Hij wil weten hoe de premier daarnaar kijkt.
Lees ook:
Inspecties gaan uithuisplaatsingen kinderen toeslagenouders onderzoeken
In de toeslagenaffaire werden tienduizenden ouders ten onrechte aangemerkt als fraudeur. Zij moesten enorme bedragen aan ontvangen toeslagen terugbetalen. Veel van hen kwamen daardoor in grote problemen. Zij verloren bijvoorbeeld hun woning, hun relatie liep stuk en sommigen konden daardoor ook niet meer voor hun kinderen zorgen.
Val van Rutte III
Het toeslagenschandaal leidde ruim een jaar geleden tot de val van het kabinet-Rutte III. Omtzigt speelde de afgelopen jaren als CDA-Kamerlid een sleutelrol bij de onthulling ervan.
Renske Leijten en Pieter Omtzigt beten zich vast in de kinderopvangtoeslagaffaire. ‘De rechtsstaat voelt niet meer als rechtsstaat‘
Sommige Kamerleden vallen op met gewaagde plannen en grote invloed. Trouw praat in het reces met zes politici in deze categorie. Vandaag (slot): Renske Leijten (SP) en Pieter Omtzigt (CDA), die zich vastbeten in de kinderopvangtoeslagaffaire. ‘Het afgelopen jaar heb ik me soms meer een detective gevoeld.’
Niels Markus28 augustus 2020, 01:00
Vier dikke ordners liggen op tafel, in de hoek van Renske Leijtens werkkamer staan nog drie tassen met dossiers van ouders. Als het SP-Kamerlid door de zwartgelakte dossiers bladert, borrelen verhalen uit de kinderopvangtoeslagaffaire vanzelf op.
“Ik had vanochtend weer een moeder aan de telefoon die al zes keer beloofd is dat ze dit jaar gecompenseerd gaat worden, maar het gebeurt maar niet. Ze gaat nu naar de rechter om een dwangsom te vorderen. Ik snap dat. Is het ook verstandig, kan ik haar goed adviseren? Weet ik niet. Dus ik zeg: doe maar gewoon, maar praat wel met die en die.” Er zit veel pijn bij door de toeslagenaffaire getroffen ouders, zegt Leijten. “Ook bij mensen die je al honderd keer gesproken hebt. Altijd weer die pijn.”
Door het vasthoudende werk van Leijten en CDA’er Pieter Omtzigt, in combinatie met publicaties van Trouw en ‘RTL Nieuws’, kwam de kinderopvangtoeslagaffaire aan het licht. Nog steeds hebben de Kamerleden er een dagtaak aan. Ze zitten in een appgroep met 55 ouders die in de problemen kwamen nadat zij onterecht verdacht werden van fraude. De Kamerleden komen nauwelijks aan andere onderwerpen toe.
‘De ouders in de appgroep hádden het niet meer’
Omtzigt, die met een videoverbinding inbelt vanuit zijn werkkamer thuis in Enschede: “Een gedeelte van het andere werk is in de knel gekomen. Ik had graag meer tijd besteed aan Europa en pensioenen. Het afgelopen jaar heb ik me soms meer een detective gevoeld. Dan was ik anderhalve dag bezig informatie boven tafel te krijgen die de regering per ommegaande had moeten verschaffen.”
De twee raakten emotioneel betrokken. Omtzigt: “Ik denk dat Renske nog meer contact met ouders heeft dan ik. Maar ook ik kan heel boos worden. Vorige week zei de staatssecretaris dat de komende twee maanden maar een beperkt aantal schadevergoedingen wordt uitgekeerd. Terwijl dik 40 miljoen euro naar de uitvoeringsorganisatie van de Belastingdienst gaat, 2 miljoen gaat naar consultants. In al die maanden is maar één miljoen naar deze mensen overgemaakt. Voor wie zijn we dan bezig?” De ouders in de appgroep hádden het niet meer tijdens het debat, zegt Omtzigt: “Zij vragen zich af waar ze de komende weken van moeten eten. De overheid moet met een tussenoplossing komen.”
Slimme jurist
De twee zien een parallel met Groningen, waar veel door aardbevingen getroffen inwoners nog altijd wachten op genoegdoening. Leijten: “Het probleem is dat alles is opgebouwd rond het rapport van de commissie-Donner. Hij schrijft alleen over de eerste zaak die aan het licht kwam, Caf 11, dat de Belastingdienst ‘vooringenomen gehandeld’ heeft.
“Maar ook in andere zaken waren er zwarte lijsten en risicomodellen met indicatoren die je niet mag gebruiken. Als een ouder stukken niet goed of onvolledig opstuurde, kreeg die een vinkje achter de naam. Vanaf dat moment was de behandeling óók vooringenomen.
“Donner is een slimme jurist. Doordat hij het zo ingewikkeld heeft gemaakt, heb je nu allerlei grensdiscussies. Dat zie je ook in Groningen. Ze zijn het kleiner aan het maken. Je kunt ook in één keer de pleister eraf trekken en zeggen: we compenseren een heel grote groep, ongetwijfeld krijgt iemand te veel, maar dat is dan maar zo. Dan zijn we er wel in een jaar vanaf. Zo wordt het niet alleen nóg traumatischer voor de ouders, het heeft de hele samenleving geschokt.”
‘In dit dossier gaf iedereen gas’
Leijten en Omtzigt vormen een opmerkelijk duo, de een uit de oppositie, de ander als lid van een regeringspartij. Leijten had nooit het gevoel dat ze samenwerkte met een coalitiepoliticus: “Bij andere onderwerpen staat de coalitie op de rem. Dan geef ik gas. In dit dossier gaf iedereen gas. Als ik een debat aanvroeg, was de eerste die het steunde iemand uit Enschede.”
De samenwerking groeide vanzelf. Aanvankelijk stelde vooral Omtzigt Kamervragen over de Belastingdienst, die op stilzwijgende goedkeuring van Leijten konden rekenen. “Dat veranderde toen ik een keer het gerucht hoorde, dat gespin kan hier in Den Haag heel hardnekkig zijn, dat Omtzigt hiermee bezig zou zijn, zodat hij vanuit de coalitie ook nog oppositie kon spelen. ‘What the fuck’, dacht ik. Los ervan dat oppositie niet iets is dat je speelt, is het hartstikke belangrijk voor het wezen van de democratie dat er oppositiepartijen zijn. Na alles wat ik had gelezen wist ik al dat er echt iets aan de hand was bij de Belastingdienst. Toen ben ik er ook op ingegaan.”
Na verloop van tijd trokken ze meer samen op. Leijten: “Vorig jaar zomer heb ik uit pure frustratie een meldpunt geopend. Als de regering geen informatie gaf, ging ik het zelf ophalen. We wisten al dat het mis was met Caf 11, maar toen bleek het nog véél groter. Dat inzicht is cruciaal geweest. De regering heeft het klein proberen te houden, door het weg te stoppen in onderzoekscommissies. Door dat meldpunt werden de ouders zichtbaar.”
Bij Omtzigt drong de omvang stukje bij beetje door. “Toen duidelijk werd dat Caf 11 niet de enige zaak was, vroeg ik een overzicht. Ik kreeg een documentje; totaal ongestructureerd en ongeordend, zonder inhoudsopgave.” Hij somt op: “Caf 23, Caf 2, Caf 18. Als je dat zo naar ons opstuurt, weet ik dat het heel erg mis zit.”
‘De beerput is nog lang niet leeg, hij is nog niet eens helemaal open’
De olievlek werd groter. Omtzigt: “Honderdduizenden mensen waren illegaal op een zwarte lijst gezet. We hebben nog niet het begin van een idee wat voor effect dit op hun levens heeft gehad.” De zaak lijkt zich bovendien uit te strekken naar andere delen van de Belastingdienst. “Ik ben nu met een zijstraat bezig die de affaire zou kunnen uitbreiden naar een andere. Op een niet zo’n fraaie manier, kan ik je verzekeren.”
De beerput is nog lang niet leeg, zegt Omtzigt. “Hij is niet eens helemaal open. Er zitten veel vertakkingen aan. We zijn constant tegengewerkt. Ik heb al vijf keer om een feitenrelaas gevraagd, om erachter te komen wie de Caf-aanpak heeft geaccordeerd.”
Uit een mini-enquête, waarin Kamerleden betrokkenen onder ede kunnen horen, moet blijken wie politiek verantwoordelijk zijn. De huidige verantwoordelijke bewindslieden, premier Rutte, oud-minister Lodewijk Asscher en voormalig staatssecretaris Eric Wiebes worden waarschijnlijk gehoord. Omtzigt: “Ik wil weten wie dat besluit genomen heeft. Het is niet verkeerd om tegen fraude op te treden, maar hier is ver over rechtsstatelijke grenzen heengegaan. Betrokkenen hebben zich niet aan de wet gehouden, ze hebben gelogen tegen de Ombudsman, tegen de Autoriteit Persoonsgegevens, de rechtbank.” Leijten vult aan: “Tegen de Tweede Kamer.”
Leijten: “Het kabinet blijft zeggen dat de Tweede Kamer wilde dat zo hard tegen fraude opgetreden werd. Niemand in de Kamer zei: ga maar discrimineren, leg een zwarte lijst aan en bestempel mensen zonder bewijs als fraudeur.”
‘Er moeten honderdduizenden telefoontjes van wanhopige ouders binnengekomen zijn’
In hun analyses over de onderliggende oorzaken zijn de christen-democraat en de socialist het opvallend vaak eens. Over dat er iets grondig mis is in de verhouding tussen overheid en burger, bijvoorbeeld. Leijten: “Er is heel veel geautomatiseerd. Je kunt niet meer iemand in de ogen kijken, die zegt: ik los het op, ik ga je helpen. De menselijke maat is zoek. Verschillende afdelingen zijn bezig met één iemand, het is veel makkelijker als één medewerker alles in hand heeft.”
Omtzigt: “Het moet een hel geweest zijn voor medewerkers van de Belastingtelefoon, want een aantal ouders heeft honderden keren gebeld. Er moeten honderdduizenden telefoontjes van wanhopige ouders binnengekomen zijn. Negen van de tien keer als je de Belastingtelefoon belt, wordt jouw probleem opgelost. Echt waar, die mensen zitten er om je te helpen. Maar wanneer je op een zwarte lijst staat, en de medewerker ziet onder in beeld dat hij iets niet mag vertellen, dan word je van het kastje naar de muur gestuurd.”
Het op de kaart zetten van de toeslagenaffaire is volgens een panel van EenVandaag de Politieke Prestatie van 2019.
ANP16 december 2019, 22:44
Die onderscheiding, uitgereikt aan SP-Kamerlid Renske Leijten en haar CDA-collega Pieter Omtzigt, is een erkenning voor alle getroffen ouders, aldus Leijten. Omtzigt noemt het “een aanmoediging”. Beide Kamerleden hebben veel aandacht aan de kwestie gegeven.
De zaak draait om toeslag voor de kinderopvang die voor honderden ouders onrechtmatig werd stopgezet. Ouders werden bestempeld als fraudeur en moesten veel geld terugbetalen. Daarbij zette de Belastingdienst allerlei middelen in. Gezinnen belandden daardoor in een “financiële hel”, stelde een commissie die onderzoek deed naar de affaire.
Aan het onderzoek deden ruim 25.000 mensen mee. Zij konden kiezen uit vijftien prestaties, waaronder het sluiten van het pensioenakkoord, het dichtdraaien van de gaskraan in 2022 in Groningen en de winst van Forum voor Democratie bij de provinciale verkiezingen. De Politieke Prestatie is de opvolger van de Politicus van het Jaar.
21 oktober 2020
Gedupeerden kindertoeslagaffaire Belastingdienst in Brummen?
Dit staat op de website van de Belastingdienst:
“In de fraudeaanpak van kinderopvangtoeslag is veel niet goed gegaan. De Belastingdienst Toeslagen had daarbij de gevolgen voor en impact op de ouders uit het oog verloren. De kinderopvangtoeslag van een groot aantal ouders is onterecht stopgezet. Bezwaarprocedures en (hoger)beroepsprocedures hadden zeer lange doorlooptijden. Gezinnen hebben onnodig lang in onzekerheid gezeten, zijn financieel benadeeld en aangetast in hun rechtsgevoel omdat zij zijn bestempeld als fraudeur. De premier en de minister en staatssecretaris van Financiën hebben daar hun excuses voor aangeboden.”
Je zult maar onterecht verdacht worden van fraude door de Belastingdienst, als je een aanvraag hebt gedaan voor kinderopvangtoeslag in de afgelopen jaren (tot ca 12 jaar terug).
En vervolgens vooringenomen worden behandeld. Dat wil zeggen dat je vanaf het begin verdacht werd en geen kans had om het tegendeel te bewijzen. De uitbetalingen werden direct stopgezet en bezwaarprocedures duurden veel te lang. Dat is tienduizenden mensen in Nederland overkomen. Meer dan 20.000 ouders is als fraudeur aangemerkt, waarvan 19.000 onterecht.
Gelukkig hebben we in Nederland politici die zich het lot van de gedupeerden hebben aangetrokken. Al jaren is Pieter Omtzigt (CDA) op zoek naar de oorzaak en oplossing van dit probleem, samen met Renske Leijten (SP). Bekijk het filmpje van Pieter Omtzigt (CDA) waar hij de stand van zaken aangeeft van dit moment in een debat met staatssecretaris Van Huffelen op 16 oktober jl. Zij proberen de onderste steen boven te krijgen.
Maar dit proces verloopt zo ontzettend traag, dat een oplossing voor de meeste gedupeerden nog lang niet in zicht is. Dit is onverteerbaar. Het probleem leidt tot zeer ernstige problemen in de privésfeer van de gezinnen. Vele voorbeelden daarvan zijn in de media te lezen en u hoort ze Pieter Omtzigt noemen in het debat.
Veel mensen die geconfronteerd zijn met deze problematiek laten zich niet horen. Sommige mensen schamen zich ervoor, zoeken de oorzaak bij zichzelf, maken (grote) schulden om de (onterechte) vordering terug te betalen, raken volledig in paniek, verliezen hun baan, relatie en/of huis hierdoor, enz. De terugvorderingen van de Belastingdienst kunnen tot tienduizenden euro’s oplopen.
Eind september hebben de Belastingdienst en gemeenten een afspraak gemaakt om samen hulp te bieden aan gedupeerde gezinnen. Er komt financiële hulp, maar ook andere hulp om hun leven weer op orde te krijgen.