Onderzoek naar meineed: topambtenaren logen mogelijk bij toeslagenverhoren
De Rijksrecherche is een onderzoek begonnen naar ambtenaren die mogelijk meineed hebben gepleegd bij de Parlementaire Ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag (POK). Dat bevestigt een woordvoerder van het Openbaar Ministerie na berichtgeving van Nieuwsuur.
Het Parool12 december 2022, 20:38
Manon Leijten, secretaris-generaal ministerie van Financien 2013-2019, wordt gehoord door de parlementaire enquetecommissie Kinderopvangtoeslag.BEELD ANP / ANP
Het onderzoek werd al in juni vorig jaar gestart naar aanleiding van een aangifte van toenmalig advocaat Vasco Groeneveld. Hij deed namens een groep van 160 slachtoffers van de toeslagenaffaire aangifte wegens meineed, tegen de twee hoogste ambtenaren van de Belastingdienst en het ministerie van Financiën.
Het gaat om de voormalige baas van de Belastingdienst, Jaap Uijlenbroek, en Manon Leijten van het ministerie van Financiën. De ambtenaren verklaarden in de verhoren over de toeslagenaffaire onder ede dat ze in 2019 niets wisten van een memo waarin al werd gewaarschuwd voor het laakbaar handelen van de Belastingdienst met de kinderopvangtoeslag.
Ook werd aangifte gedaan tegen medewerkers van de Belastingdienst, inclusief Uijlenbroek en Leijten als hun leidinggevenden, wegens het verduisteren van dit zogeheten memo-Palmen. “Het memo is in eerste instantie niet gedeeld met de parlementaire ondervragingscommissie. Het kwam daarna, na berichten van RTL Nieuws en Trouw, alsnog boven water,” zo zei Groeneveld toentertijd.
Afwachten
Het OM heeft nog geen beslissing over eventuele vervolging genomen. “Het onderzoek loopt nog. Uiteindelijk komt er een einddossier dat de Rijksrecherche naar de betreffende officier van justitie zendt. Dan moet duidelijk worden of dat voldoende is voor een vervolging of dat het leidt tot een sepot.” Hoe het onderzoek ervoor staat en wie er bijvoorbeeld al zijn gehoord of nog worden gehoord, kon de woordvoerder niet zeggen.
Advocaat Peter Plasman, die de zaak van Groeneveld heeft overgenomen, laat weten nog niet op de hoogte te zijn gesteld van het onderzoek. “We gaan afwachten wat er uiteindelijk uitkomt,” aldus Plasman.
Eerder zag de procureur-generaal bij de Hoge Raad, Jos Silvis, geen aanknopingspunten voor een strafrechtelijk onderzoek tegen ministers en staatssecretarissen in de toeslagenaffaire rond de kinderopvang.
Bonnetje
De toeslagenaffaire kwam aan het licht dankzij onderzoek van RTL Nieuws en Trouw. Daaruit bleek dat de Belastingdienst in 2014 voor circa driehonderd ouders – de tellingen lopen uiteen – de kinderopvangtoeslag volledig stopzette en terugvorderde. Dit na een onderzoek door een antifraudeteam. Dat was bij controle van het Eindhovense gastouderbureau Dadim op ‘onregelmatigheden’ gestuit.
Zo bleek dat ouders onvolledige of onjuiste informatie hadden aangeleverd toen zij de toeslag aanvroegen. Soms ging het om een verkeerd ingevuld getal of een ontbrekend bonnetje. Dat werd flink bestraft. Doordat gezinnen opeens honderden euro’s per maand misliepen en daarnaast ook bedragen uit jaren ervoor moesten terugbetalen, kwamen zij in grote financiële problemen terecht.
Jaap Uijlenbroek, die tussen 2017 en 2020 de hoogste baas was bij de Belastingdienst, wordt gehoord door de parlementaire enquetecommissie kinderopvangtoeslag.BEELD ANP / ANP
Slachtoffer
De parlementaire ondervragingscommissie kinderopvangtoeslag constateerde in december vorig jaar in haar eindverslag dat de ouders die slachtoffer werden van de harde aanpak ‘ongekend onrecht’ was aangedaan. De ‘grondbeginselen van de rechtsstaat zijn geschonden’ en ouders hebben jarenlang ‘geen schijn van kans’ gehad, luidde het. De commissie-Donner wees met een beschuldigende vinger naar het politieke klimaat tijdens de vorige twee kabinetten, waarbij de nadruk meer en meer op fraudebestrijding kwam te liggen.
De toeslagenaffaire kostte staatssecretaris van Financiën Menno Snel de kop, leidde tot het vertrek van Lodewijk Asscher als PvdA-lijsttrekker van de PvdA en tot het aftreden van het kabinet Rutte, medio januari. Eerder werd duidelijk dat het Openbaar Ministerie de Belastingdienst niet strafrechtelijk zal vervolgen vanwege de affaire. Meerdere ouders spanden daarop procedures aan om die vervolging alsnog gedaan te krijgen.