OpinieZorg
Gezondheid en zorg gaan over de hele en gekende mens
Voor goede zorg is het belangrijk om meer dan nu het geval is de samenhang tussen lichaam en geest te erkennen. Dat schrijft zelfstandig strategisch zorgadviseur Gerard Adelaar, medewerker van wetenschappelijk instituut voor het CDA.
Gerard Adelaar24 januari 2023, 01:00
Psychiater Zegert van Eijk betoogt dat gezondheid ook weerbaarheid is (Opinie, 17 januari). Volgens hem moeten we leren om ondanks lijden of beperkingen door ziekte toch een goede gezondheid te ervaren. Deels is dat waar. Gezondheid is mede ons vermogen met gebreken, levensvragen en ziekten om te gaan. De verschijnselen vermijden ligt deels buiten onze macht, maar onze omgang ermee ligt erbinnen, luidt een tijdloze wijsheid.
Maar daarmee is niet alles gezegd.
Het artikel wekt de suggestie dat ziekte een vaststaande externe aanval is. Die ziekte kan al dan niet behandeld worden, waarna het aan de persoon is om te gaan met dat wat de medici niet konden fiksen.
Zogenaamde scheiding tussen lichaam en geest
Ziekten doen zich echter altijd voor in een samenspel van persoon en omgeving. Zo zijn er veel ziekten door ongezond eten en weinig bewegen en ook bijvoorbeeld door chemische stoffen en verontreinigde lucht. Hart- en vaatziekten, diabetes en kanker zijn er voorbeelden van.
Onze samenleving zit bovendien vast in de zogenaamde scheiding tussen lichaam en geest. Maar een gezond lichaam draagt bij aan een gezonde geest. Bovendien zien we vaak niet dat veel ziekten samenhangen met psychologische factoren. Zo is er een sterke samenhang tussen jeugdtrauma’s, bijbehorende langdurige stress en ernstige aandoeningen zoals auto-immuunziekten. Dit betoogt bijvoorbeeld de Hongaars-Canadese arts Gabor Maté. Zulke bevindingen zeggen niet alleen iets over degenen met ernstige trauma’s, maar over iedereen. Lichaam en geest zijn veel meer één dan velen beseffen.
Het vraagt allemaal om een andere omgang met zorg, waarin hele mensen en hun omgeving centraal staan in plaats van onderdeeltjes.
Het bestrijden van ziekmakend eten
Daarbij moet de overheid de voorwaarden scheppen voor gezond leven en geestelijk welzijn. Hieronder vallen het stimuleren van sociale samenhang en goede huisvesting en een fatsoenlijke inkomensverdeling. Verder kunnen we denken aan voorlichting over goede opvoeding en het bestrijden van stress, ziekmakend eten, vieze lucht en geluidsoverlast.
De zorg moet veel meer vorm krijgen als zorg in de buurt, met generalistische zorgverleners die de mensen kennen volgens het totalemensprincipe. Ook geestelijke gezondheidszorg van goede kwaliteit lijkt een veel groter belang te vertegenwoordigen dan velen nu denken. Bij deze veranderingen hoort ook een verschuiving van budgetten.
Lees ook:
Gezondheid is ook een kwestie van weerbaarheid
Door niet alleen te focussen op ziekte, maar meer op weerbaarheid en veerkracht, kunnen we de zorg écht anders inrichten, meent psychiater Zegert van Eijk.