Australische toeslagenaffaire: half miljoen gedupeerden
De toeslagenaffaire in Nederland, waarbij burgers jarenlang onterecht door de Belastingdienst en overheid werden gebrandmerkt als fraudeurs, blijkt internationaal gezien niet uniek. Een Australische commissie komt met een kritisch eindrapport over een vergelijkbaar schandaal.
Australische media melden dat een half miljoen burgers door Robodebt, zoals het schandaal daar is gaan heten, zijn getroffen. Ze werden door een algoritme in een geautomatiseerd overheidssysteem onterecht beschuldigd van uitkeringsfraude. De gedupeerden probeerden er vervolgens alles aan te doen om hun schulden te betalen. Ze gebruikten hun spaargeld of verkochten hun bezittingen.
‘Kostbare mislukking’
Het onderzoeksrapport beschrijft Robodebt als een ‘kostbare mislukking van het openbaar bestuur’ met verwoestende gevolgen. In het rapport wordt gesproken over ten minste drie zelfdodingen die rechtstreeks verband houden met het overheidsbeleid en de commissie suggereert dat het er waarschijnlijk meer zijn. Het rapport is zeer kritisch over de handelswijze van de Australische regering en spreekt van een doofpotaffaire. Voormalig premier Scott Morrison, die toen nog in zijn rol van minister van Sociale Zaken verantwoordelijk was voor de lancering van dit beleid, verwerpt de bevindingen. Hij noemt de beschuldigingen aan zijn adres ongefundeerd.
De commissie doet aanbevelingen voor mogelijke strafrechtelijke en civielrechtelijke vervolging voor alle betrokken personen. De Australische regering beëindigde de Robodebt-regeling in 2019. Slachtoffers kregen van de overheid in totaal meer dan 700 miljoen Australische dollar terugbetaald. Een rechtszaak om schadevergoeding werd door de overheid geschikt.
Onschuldige burgers
Incassobureaus die in opdracht van de overheid boetes inden bij onschuldige burgers, worden aangespoord om meer dan 11 miljoen Australische dollar aan belastinggeld terug te geven.
De inzet van particuliere incassobureaus, die een commissie kregen voor het innen van geld van uitkeringsgerechtigden, wordt ook zwaar bekritiseerd. De omgang met burgers in een kwetsbare situatie kwam in handen van bureaus die zich ten doel stelden om zo snel mogelijk zo veel mogelijk geld terug te halen, aldus de commissie.