Ministerie van Financiën
t.a.v. Hare Excellentie Mevrouw A. de Vries Postbus 20201
2500 EE DEN HAAG
Geachte mevrouw De Vries,
De toeslagenaffaire raakt tienduizenden Nederlanders. Ook in gemeente Hoeksche Waard zijn inwoners getroffen. We onderschrijven de woorden van de toenmalige minister sociale zaken volledig: dit mag nooit meer gebeuren. Regelmatig spreekt onze gemeente met gedupeerden. We doen er als ‘eerste overheid’ alles aan om invulling te geven aan de taken die gemeenten van het Rijk hebben gekregen op het gebied van compensatie en herstel. We zijn blij dat de Tweede Kamer in november 2022 heeft ingestemd met een wetsvoorstel dat vergoedingen, ondersteuning door gemeenten en uitstel of kwijtschelding van schulden regelt. Tegelijkertijd luiden we nu de noodklok over de uitvoerbaarheid en het onwenselijke effect van deze ‘Wet hersteloperatie toeslagen’. Door het gebrek aan landelijk geldende kaders, worden gedupeerden opnieuw ongelijk behandeld.
Met uitvoering van de wet worden gemeenten geacht brede ondersteuning te bieden om gedupeerden te helpen bij een nieuwe start en hierbij maatwerk te leveren. Hoewel dit goedbedoeld is, leidt dit tot iets wat we juist niet moeten willen voor ieder mens, maar zeker niet (opnieuw) voor deze groep: ongelijke behandeling. Want doordat er geen landelijke kaders zijn, vult elke gemeente dit op zijn eigen manier in. Het komt er hierdoor in de praktijk op neer dat gemeente A heel andere besluiten neemt dan gemeente B. Heel praktisch: dat je – met hetzelfde profiel – in gemeente A een nieuwe auto vergoed kunt krijgen, terwijl je in gemeente B niet verder komt dan een tweedehands fiets. Dat het dus uitmaakt in welke gemeente je woont en hoe ‘ruimhartig’ er in deze gemeente met de wet wordt omgegaan.
Hierdoor is er sprake van ongelijkheid.
Gedupeerden delen, geheel terecht en begrijpelijk, informatie met elkaar over deze praktijksituaties en ondersteuning die zij gekregen hebben. Verschillen tussen gemeenten, zoals in bovenstaand voorbeeld, worden hiermee zichtbaar. Dit leidt dit tot verdere toename van wantrouwen en ongelijkheid. Hiermee werken we verdere polarisatie (onderling en richting overheden) in de hand. Een zeer ongewenste situatie. We maken ons hier ernstige zorgen over.
De complexiteit van de situatie van de gedupeerden is groot. Er moet, om tot een goed oordeel over de brede ondersteuning te komen, informatie bij gedupeerden opgehaald worden door ambtenaren. Zonder hierbij de gedupeerden het gevoel te geven dat zij zich opnieuw moeten verantwoorden. Er zijn veel vragen waar elke gemeente voor zichzelf een antwoord op moet vinden: vanaf wanneer moeten problemen zijn ontstaan, wanneer en in hoeverre heeft dit een causaal verband met de toeslagenaffaire en op basis waarvan worden kosten vergoed (aanschaf vervoersmiddelen, huisinrichting, maar ook het maken van reizen etc).
We verzoeken u met spoed met een afwegingskader met passende tools te komen. Om de ongelijke behandeling van gedupeerden te stoppen, verdergaande polarisatie voor te zijn én om bestuurlijke en ambtelijke handelingsverlegenheid te voorkomen. Dit doet recht aan de gedupeerden én onze uitvoerende professionals, die dagelijks moeilijke afwegingen en keuzes moeten maken.
Natuurlijk is onze portefeuillehouder sociale zaken, wethouder Boogaard, bereid om hierover met u van gedachten te wisselen. We zien hiervoor een uitnodiging graag tegemoet.
Met vriendelijke groet,
burgemeester en wethouders van gemeente Hoeksche Waard
C. Rijnberg Ch.B. Aptroot
secretaris a.i. burgemeester